Czym są samouszkodzenia?
Samouszkodzenia to celowe zadawanie sobie bólu fizycznego – najczęściej poprzez cięcia, przypalanie, drapanie czy uderzanie się – bez intencji odebrania sobie życia. To sposób radzenia sobie z emocjami, które są zbyt silne, trudne lub niezrozumiałe.
Choć mogą wyglądać drastycznie, samouszkodzenia często nie są próbą manipulacji, ale wołaniem o pomoc, którego młody człowiek nie potrafi inaczej wyrazić.
Dlaczego młodzi ludzie dokonują samouszkodzeń?
Okres dojrzewania to czas intensywnych zmian – biologicznych, emocjonalnych i społecznych.
Nastolatkowie często nie mają jeszcze wykształconych mechanizmów radzenia sobie ze stresem, napięciem, lękiem, złością czy poczuciem odrzucenia. W świecie pełnym oczekiwań, ocen i porównań – zwłaszcza tych podsycanych przez media społecznościowe – łatwo poczuć się bezradnym.
Dla wielu młodych ludzi samouszkodzenia stają się formą regulacji emocji – fizyczny ból daje chwilowe poczucie ulgi, wycisza chaos wewnętrzny, zamienia trudne emocje na coś konkretnego i „uchwytnego”. Czasem to także forma karania siebie, wołania o pomoc, którą trudno wyrazić wprost.
Co powinno niepokoić dorosłych?
Nie zawsze łatwo zauważyć, że dziecko się samookalecza. Nastolatkowie często ukrywają rany pod długimi rękawami, zmieniają temat rozmowy, wycofują się z kontaktów. Warto jednak zwrócić uwagę na:
częste skaleczenia, zadrapania, siniaki w nietypowych miejscach,
-noszenie ubrań zakrywających ciało niezależnie od pogody,
-nagłe zmiany nastroju, apatia, drażliwość,
-izolowanie się, spadek zainteresowania dotychczasowymi aktywnościami,
-obecność ostrych przedmiotów w osobistych rzeczach.
Jak reagować?
Przede wszystkim – z empatią, a nie z oceną!!!
Krzyk, groźby czy próby „zakazania” samouszkodzeń mogą jedynie pogłębić problem.
Zamiast tego, warto powiedzieć:
„Zauważyłem, że coś się dzieje. Martwię się o Ciebie. Chcę zrozumieć i pomóc.” Najważniejsze, co możecie dać młodemu człowiekowi, to obecność, cierpliwość i przestrzeń do rozmowy.
To moment, w którym kluczowa staje się relacja oparta na zaufaniu.
Wsparcie psychologa lub psychoterapeuty może pomóc dziecku zrozumieć źródła trudnych emocji i nauczyć się bezpieczniejszych metod radzenia sobie z nimi.
Gdzie szukać wsparcia?
•Telefon Zaufania dla Dzieci i Młodzieży 116 111
(czynny 24/7, bezpłatnie, anonimowo)
•Centrum Wsparcia dla Osób w Kryzysie Psychicznym – 800 70 2222
(dorośli i młodzież)
•Poradnie psychologiczno-pedagogiczne w Twoim mieście
•Szkolni psycholodzy i pedagodzy