Czym są „zdrapki”?
To forma autoagresji polegająca na celowym drapaniu skóry – opuszkami palców, paznokciami, a czasem także przedmiotami – w sposób, który prowadzi do powstawania ran, blizn i infekcji. Może dotyczyć ramion, nóg, klatki piersiowej, twarzy, skóry głowy, a nawet skórek wokół paznokci.
W odróżnieniu od klasycznych cięć, „zdrapki” często są bagatelizowane – zarówno przez otoczenie, jak i samych nastolatków. Tymczasem stanowią realny sygnał psychicznego kryzysu.
Dlaczego młodzi ludzie się drapią do krwi?
Choć przyczyny są złożone, często pojawiają się te same mechanizmy co w innych formach samouszkodzeń:
- Regulacja emocji – uczucie napięcia, lęku, frustracji, złości czy wstydu „spływa” wraz z bólem.
- Poczucie winy i potrzeba ukarania siebie – „zdrapki” stają się formą autoagresji w odpowiedzi na wewnętrzne oskarżenia.
- Poczucie kontroli – ciało staje się jedynym obszarem, nad którym młody człowiek „ma władzę”.
- Nałogowy charakter – drapanie może przynosić chwilową ulgę, która prowadzi do powtarzania zachowań.
Jak rozpoznać, że to nie przypadek?
- Zawsze rozdrapane rany, nawet gdy już się zagoiły.
- Skóra z widocznymi śladami ciągłego podrażnienia, często w tych samych miejscach.
- Uporczywe „zajmowanie się” ranami – rozdrapywanie strupów, unikanie leczenia.
- Zmiany w zachowaniu: drażliwość, wycofanie, izolacja, noszenie długich ubrań.
- Zaprzeczanie problemowi, wstyd, ukrywanie miejsc na których są rany.
Co możesz zrobić jako rodzic, nauczyciel, dorosły?
- Zachowaj spokój. Nie oceniaj, nie bagatelizuj, nie zawstydzaj.
- Nazwij to, co widzisz:
„Zauważyłam, że masz rozdrapane rany. Martwię się, bo to może świadczyć o czymś trudnym, co przeżywasz. Chciałabym Ci pomóc.” - Zaproponuj wsparcie psychologiczne – „zdrapki” to objaw, nie fanaberia. Potrzebna jest rozmowa, czasem terapia.
- Ucz bezpieczniejszych form regulacji emocji: sztuka, ruch, pisanie, techniki relaksacyjne.
- Nie traktuj problemu jako „etapu dojrzewania” – to poważny sygnał emocjonalnego bólu.
Gdzie szukać wsparcia?
- Telefon Zaufania dla Dzieci i Młodzieży 116 111
(czynny 24/7, bezpłatnie, anonimowo) - Centrum Wsparcia dla Osób w Kryzysie Psychicznym – 800 70 2222
(dorośli i młodzież) - Poradnie psychologiczno-pedagogiczne w Twoim mieście
- Szkolni psycholodzy i pedagodzy